Na styku kultur. Postmodernistyczne i realistyczno-magiczne aspekty twórczości Harukiego Murakamiego

Abstract

Chociaż Haruki Murakami to pisarz uniwersalny, o czym może świadczyć światowa popularność jego powieści, to jego twórczość jest różnie odbierana i interpretowana w zależności od kontekstu kulturowego, w jakim funkcjonuje. Przedmiotem mojej analizy są jej amerykańskie i japońskie odczytania, ponieważ zderzenie tych kultur jest problematyzowane przez samego pisarza, a także ma związki z jego doświadczeniem biograficznym. W pracy próbuję również zastanowić się nad tym, z czego wynikają różnice w recepcji jego utworów w obu kręgach kulturowych. Sięgam po zjawisko literackiego postmodernizmu amerykańskiego, ponieważ w Japonii (choć nie tylko) niejednokrotnie pisze się o nim właśnie jako o twórcy postmodernistycznym. Równocześnie śledzę te wątki w literaturze Murakamiego, które wskazywałyby na jej przynależność do nurtu realizmu magicznego, ponieważ jest ona tak postrzegana przez zachodnich badaczy. Usiłuję chociaż częściowo ustalić, jakie źródła może mieć powszechna popularność utworów pisarza, a także umieszczanie ich w obu tych nurtach literackich zależnie od kulturowego usytuowania badaczy zajmujących się jego pisarstwem. Ostatecznie okazuje się, że uniwersalność tej twórczości wynika między innymi z przyjętej przez pisarza postawy interkulturowego „tłumacza”, którego literatura jest aktywnym elementem procesu wymiany międzykulturowej, ale i jego artystycznym wyrazem.