Nadzieja, strata i rozwój

Abstract

Celem artykułu jest prezentacja rozwiniętej konceptualizacji nadziei podstawowej. Odwołując się do teorii Eriksona, nadzieję podstawową należy rozumieć jako ogólne przeświadczenie o sensowności oraz przychylności świata wobec ludzi. Przeświadczenie to jest wcześnie nabywane w pierwszych kontaktach dziecka z bliskimi osobami i stanowi ważną podstawę dalszego rozwoju psychicznego. Silna nadzieja sprzyja konstruktywnemu radzeniu sobie z sytuacją zagrożenia lub rozpadu tadu poznawczego i emocjonalnego wykształconego przez jednostkę i jej partnerów w kontaktach z otoczeniem. Zbudowano narzędzie badające siłę nadziei (BHI-12) o satysfakcjonujących parametrach. Zaprezentowane wyniki pierwszych badań pozytywnie weryfikują nasze hipotezy. Stwierdzono, że w podobnych trudnych sytuacjach życiowych ludzie o silniejszej nadziei wykazują bardziej adaptacyjne sposoby radzenia sobie i że występują u nich bardziej konstruktywne zmiany na poziomie postaw i uznawanych wartości. Okazało się, że nadzieja podstawowa odgrywa w tych sytuacjach większą rolę regulacyjną niż optymizm i wiara we własny sukces. Stwierdzono pozytywny związek siły nadziei z zadowoleniem z życia i zdrowiem psychicznym, a negatywny z lękiem, objawami psychosomatycznymi i depresyjnością.