Freedom of Association in the People's Republic of Poland and Its Restriction with Regard to the Roman Catholic Church

Ordon, Marta

Freedom of Association in the People's Republic of Poland and Its Restriction with Regard to the Roman Catholic Church

Abstract

The right to associate in modern democracies is regarded as one of the personal liberties. It underlies the free operation of various types of organizations and associations, including those established out of religious inspiration. However, it was not the case in the People's Republic of Poland (PRP) in the years 1945-1989 when the Communist Party held sway over the country, and the dominant political system was rested on the materialist ideology of Marxism-Leninism. Discussing the issue of freedom of association in the PRP and its restrictions with regard to Church-led organizations, it is therefore necessary to highlight its ideological foundations. Hence, the main body of discussion is preceded by the explanation of the difference between the concept of the right to freedom of association adopted in modern democracies and that of socialist countries. Next, the author outlines the relations between the communist regime and the Roman Catholic Church and its organizations. The communist authorities' anti-religious activities driven by the prevailing ideology led to the elimination of almost all the Church-led organizations. Legal measures were not the only methods adopted in this struggle, the regime also resorted to other means of effacing Catholic organizations from public life. The study is largely based on the archival material sourced from the Polish state and Church archives.

Description

Prawo zrzeszania się we współczesnych państwach demokratycznych traktowane jest jako jedna z wolności osobistych człowieka. Korzystając z niej swobodną działalność prowadzą różnego typu organizacje i zrzeszenia, w tym również takie, które są tworzone z inspiracji religijnych. Odmienna sytuacja miała miejsce w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) w latach 1945-1989, kiedy faktyczną władzę w kraju sprawowała partia komunistyczna, a wprowadzony ustrój oparty był na materialistycznej ideologii marksizmu-leninizmu. Omawiając problematykę wolności zrzeszania się w PRL i jej ograniczeń w odniesieniu do organizacji prowadzonych przez Kościół katolicki konieczne jest zatem odniesienie się do założeń ideologicznych. Zasadnicze rozważania poprzedzone więc zostały wyjaśnieniem różnicy między koncepcją prawa zrzeszania się przyjmowaną we współczesnych państwach demokratycznych, a koncepcją funkcjonującą w państwach socjalistycznych. Następnie krótko ukazany został stosunek władzy komunistycznej do Kościoła katolickiego i prowadzonych przez niego organizacji. Przedstawione w artykule działania władz PRL motywowane antyreligijną ideologią doprowadziły do niemal całkowitej likwidacji organizacji prowadzonych przez Kościół katolicki. Nie poprzestawano przy tym na stosowaniu ograniczeń o charakterze prawnym, ale wykorzystywano także inne, pozaprawne metody eliminacji tych organizacji katolickich z życia publicznego. Opracowanie opiera się w znaczącej części na materiałach archiwalnych pochodzących z polskich archiwów państwowych i kościelnych.

Keywords

anti-religious activities Communist Party ideology of Marxism-Leninism churches associations in Poland Poland Freedom of Conscience and Religion Constitution of the People's Republic of Poland freedom of association religious denominations Law on Religion conscience and religion freedom of thought Catholic Church People's Republic of Poland

Citation

Ordon M., Freedom of Association in the People's Republic of Poland and Its Restriction with Regard to the Roman Catholic Church, "Review of Comparative Law" 2012, vol. 17, p. 53-66

URI

http://depot.ceon.pl/handle/123456789/1017

Belongs to collection

Artykuły / Articles

Full item record