Europejski Trybunał Praw Człowieka wobec konfliktu zbrojnego – główne wnioski z orzeczenia w sprawie Gruzja przeciwko Rosji (II)

Abstract
In January 2021 the European Court of Human Rights issued a judgment in the case Georgia v. Russia (II) that pertains to the mass violations of human rights committed by the Russian Federation during the so-called five day war that was fought in August 2008. This in an important case, worth to be studied with scrutiny because of at least two reasons. Firstly, in this case, the ECoHR avoided deciding what is the relationship between the European Convention for the Protection of Human Rights and the international humanitarian law, defining the active phase of the Georgian-Russian conflict as a “context of chaos”. Such an approach is new in the ECoHR case law and its future consequences should be particularly studied. Secondly, the ECoHR has undertaken already well-known issue of extraterritorial jurisdiction, ordering Russia’s responsibility for the actions of South Ossetian government (an unrecognized entity, separatist province of Georgia). Finally, this case seems to be important in the context of possible future developments in other European hot spots, like Northern Cyprus, and Nagorno-Karabakh.

W styczniu 2021 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał orzeczenie w sprawie Gruzja przeciwko Rosji (II) dotyczącej systematycznych naruszeń praw człowieka przez Federację Rosyjską w trakcie gruzińsko-rosyjskiej wojny toczonej w sierpniu 2008 roku (tzw. wojnie pięciodniowej). To ważne orzeczenie, którego treść należy przybliżyć i omówić z przynajmniej dwóch powodów. Po pierwsze, w tej sprawie ETPCz uniknął konieczności rozstrzygania, jaka jest relacja pomiędzy Europejską konwencją praw człowieka i podstawowych wolności a międzynarodowym prawem humanitarnym, określając aktywną fazę wojny gruzińsko-rosyjskiej w sierpniu 2008 roku „kontekstem chaosu”. Kategoria ta stanowi novum w terminologii ETPCz i wymaga krytycznej refleksji. Po drugie, ETPCz rozwinął – podejmowane już wcześniej niejednokrotnie – zagadnienie jurysdykcji eksterytorialnej, przypisując FR odpowiedzialność za działania władz Osetii Południowej (podmiotu pozbawionego powszechnego uznania – separatystycznej prowincji Gruzji). Warto przeanalizować ten wątek, bowiem może mieć wpływ na przyszłe ewentualne sprawy dotyczące podmiotów o podobnym do Osetii Pd. statusie, tj. Cypru Północnego, czy Górskiego Karabachu.
Description
Keywords
Citation
R. Czachor, Europejski Trybunał Praw Człowieka wobec konfliktu zbrojnego – główne wnioski z orzeczenia w sprawie Gruzja przeciwko Rosji (II), [w:] J. Jaskiernia, K. Spryszak (red.), System ochrony praw człowieka wobec nowych wyzwań cywilizacyjnych, tom 3, Toruń 2023, s. 214-224.