„Palais de Glace” – zapomniany pałac sportu dawnej Warszawy

Abstract

Sport w Warszawie u schyłku XIX wieku miał specyficzny charakter. Stanowił element stylu życia dobrze sytuowanej elity miejskiej, dla której rekreacja i aktywny odpoczynek we własnym gronie należały coraz częściej do dobrego tonu. Nie należy się zatem dziwić, że inwestycje w infrastrukturę sportową były odpowiedzią na dominujące tendencje w sporcie warszawskim przełomu wieków. Powstającym obiektom nadawano charakter reprezentacyjny. Miały one być prawdziwymi pałacami sportu, w których jednak oprócz aktywności fizycznej można było uczestniczyć w życiu towarzyskim wyższych sfer. W 1912 roku w Warszawie została oddana do użytku duża prywatna inwestycja o charakterze rozrywkowym, związana z szeroko pojętym sportem, która w założeniu twórców miała stać się jednym z salonów stolicy. Było to najstarsze w dziejach miasta sztuczne lodowisko, zwane z francuska Palais de Glace. Obiekt, zbudowany za znaczne jak na owe czasy pieniądze, projektu słynnego architekta Stefana Szyllera, oprócz nowatorsko przygotowanej i konserwowanej tafli lodowej miał między innymi sale restauracyjne, miejsce dla orkiestry czy wreszcie nowocześnie rozwiązane zaplecze techniczne. Przeszklony dach budynku ozdabiał efektowny witraż. Mimo rozmachu obiekt funkcjonował bardzo krótko. Ze względu na wąskie grono klientów, znaczne koszty wstępu oraz wysokie nakłady związane z eksploatacją pałac lodowy okazał się nierentowny i wkrótce zawieszono jego działalność. W okresie międzywojennym obiekt przy ul. Nowy Świat 19 służył jako największe warszawskie kino, noszące nazwę Colosseum. Zniszczony podczas II wojny światowej, budynek nie doczekał się odbudowy. Celem artykułu jest rekonstrukcja, w oparciu o nieliczne zachowane źródła historyczne, procesu budowy i krótkiego funkcjonowania tego zapomnianego już dziś pałacu sportowego dawnej Warszawy.

During the last few decades of the 19th century the sport in Warsaw was specific. Generally, it was reserved to bourgeoisie and the upper class for whom leisure and active forms of spending the spare time in their own circle had became important those days. Therefore, it is not surprising that investments in sporting facilities were related to this trend. The emerging sporting objects received a representative flair and were supposed to be real “sporting palaces”, where not only physical activity but also social high life was important. In 1913 a huge private investment, associated with sport as well as with entertainment, was opened in Warsaw. It was the oldest artificial indoor ice skating rink in the Warsaw’s history, called from French “Palais de Glace” (Palace of Ice). This building, designed by a very famous Polish architect of that time – Stefan Szyller, was very expensive but in many ways also really innovative. Besides an all-year-long ice rink, the object featured a restaurant, a dance floor and a space for orchestra and last but not least a modern, up-to-date technical background. The glazed roof of the building was covered with an impressive stained glass window. In spite of the scale of the investment, it worked only for a few months. Because of narrow clientele and high costs of exploitation, the Palace of Ice became unprofitable and was closed soon. During the interwar period the building had been used as a cinema – the biggest one in Warsaw called “The Colloseum”. Destroyed during the Second World War, the building was never restored. The aim of this text is to reconstruct, according to rather few remaining historical sources, the process of building and the short period of functioning of this, forgotten nowadays, palace of sport of the yesteryear Warsaw.