Katastrofy naturalne i technologiczne

Abstract

Panta rhei – to stwierdzenie Heraklita z Efezu doskonale ilustruje funkcjonowanie współczesnego świata. Chociaż odnosimy go głównie do sfery społecznej, to w ciągłym ruchu znajduje się cała otaczająca nas rzeczywistość. Coraz częściej pojawiające się katastrofy są, przede wszystkim, rezultatem permanentnych zmian środowiskowych, zachodzących również na skutek działalności człowieka. W języku potocznym, katastrofa, to nagła zmiana charakterystyk otaczającego nas świata. Może mieć ona charakter twórczy, pozytywnie przekształcający otoczenie lub destrukcyjny, negatywnie wpływający na środowisko i społeczeństwo. Analizą zagrożeń zajmuje się fundamentalna dyscyplina naukowa, nazywana ogólną teorią bezpieczeństwa. Pierwszoplanowym obiektem badań teorii jest określenie fundamentalnych prawidłowości przejścia naturalnych systemów przyrodniczych, obiektów technicznych, sfery biologicznej i struktur społeczno-gospodarczych ze stanu normalnego funkcjonowania, do stanu awaryjnego lub katastroficznego, a także zasad ich wzajemnego współdziałania w procesie wspomnianej zmiany stanu. Ponadto, ogólna teoria bezpieczeństwa zajmuje się budową naukowych podstaw diagnozowania, monitoringu i prognozowania zagrożeń, a także metodami przeciwdziałania katastrofom i likwidacji ich skutków. Niniejsza monografia jest wkładem interdyscyplinarnego zespołu autorów w jej rozwój.